Dotacje unijne to jeden z najważniejszych katalizatorów pro-rozwojowych w Polsce. Fundusze unijne w latach 2014-2020 będą jednak się znacząco różniły od tego z czym mieliśmy do czynienia w latach 2007-2013. Proste dotacje już się skończyły. Prace badawczo-rozwojowe (B+R) i wdrażanie ich wyników w działalności przedsiębiorstw – to jeden z najistotniejszych obszarów, w który zostaną zainwestowane fundusze europejskie na lata 2014-2020. Dotychczas wydatki firm na badania i rozwój są w Polsce na bardzo niskim poziomie. Dlatego nowe dotacje unijne w latach 2014-2020 niejako „zmuszą” do współpracy naukę z biznes.
Ta świadomość zaczyna już kiełkować w głowach przedsiębiorców. Według najnowszego raportu renomowanej firmy Deloitte (Badania i rozwój (B+R) w Polsce 2014) w ciągu najbliższych dwóch lat ponad 47 proc. firm z Polski będzie ponosiło nakłady na działalność badawczo-rozwojową. Co raz więcej firmy zdaje sobie sprawę że badania i rozwój są częścią ich codziennego prowadzenia biznesu i budowy przewagi konkurencyjnej. Dodatkowo nowy unijny budżet na lata 2014-2020 potęguje działania w tym kierunku.
Dotychczas Polska nie może się pochwalić wysoką innowacyjnością. Potwierdzają to m.in. ostatnie badania przeprowadzone przez Komisję Europejską, która umieściła Polskę w ostatniej grupie, a za nami jest tylko Bułgaria, Rumunia i Łotwa. Poziom innowacyjności gospodarki mierzony jest m.in. poprzez wskaźnik wydatków na badania i rozwój. W Polsce stanowi to zaledwie 0,9 procent PKB a np. w Czechach jest to już ponad dwa razy więcej (1,88), na Węgrzech – 1.3 procent, nie wspominając o krajach zachodniej Europy gdzie te wydatki są kilkakrotnie wyższe.
Widząc tą dysproporcję i mając na względzie długofalową politykę rozwoju polskich firm podjęto decyzję o bardzo intensywnym wspieraniu z pieniędzy unijnych projektów mających na celu prowadzenie badań oraz wdrażanie ich wyników w codziennej działalności firm. W swojej codziennej pracy spotykam się opinią części firm, które twierdzą, że w ich działalności prace badawczo-rozwojowe nie mają żadnego zastosowania. Niestety tego typu firmy nie będą miał żadnych praktycznych szans na uzyskanie unijnego wsparcia w latach 2014-2020. Jednak w znakomitej większości biznesów jest miejsce na badania, innowacje i rozwój.
Niski stopień innowacyjności Polskich firmy wynika w głównej mierze z braku komercjalizacji przeprowadzonych badań. Najważniejszą kwestią jest to, kto jest inicjatorem badań — jednostka naukowa czy przedsiębiorca. Największe szanse powodzenia mają oczywiście projekty, w których to właśnie przedsiębiorca ma pomysł na innowacje i aby go zrealizować potrzebuje przeprowadzenia pewnych badań lub prac rozwojowych. Dlatego nowe dotacje w latach 2014-2020 będą miały za główny cel zwiększenie zaangażowania firm do współpracy z jednostkami badawczymi.
Bo do tanga trzeba dwojga!
Jedną z największych przeszkód jest wciąż zbyt mała współpraca między biznesem i nauką. Scenariusz działania jest teoretycznie bardzo prosty. Jeżeli przedsiębiorca napotyka na problem technologiczny w swojej działalności, to przychodzi do organizacji naukowej, a ta pomaga mu go rozwiązać. Jednak w dotychczasowej praktyce zawsze piętrzyły się problemy związane z biurokracją, brakiem elastyczności a także kosztami i niepewnością co rezultatu tych badań. Często także występowała typowa bariera zrozumienia pomiędzy dwoma światami nauki i biznesu.
Wspomniana powyżej biurokracja w jednostkach naukowych obejmowała dotychczas jeden z podstawowych problemów tj. ustalenie właściciela praw majątkowych i rozliczania zysków z komercjalizacji badań czy wynalazku (powinny należeć do uczelni czy do samego naukowca). Na szczęście problem ten został praktycznie rozwiązany dzięki znowelizowanej ustawie Prawo o szkolnictwie wyższym, podpisanej już przez prezydenta Komorowskiego, a wchodzącej w życie 1 października 2014 r. Jeden z najbardziej elektryzujących zapisów tej ustawy dotyczy tzw. uwłaszczenia naukowców.
Naukowiec zarobi na innowacjach.
Nowe regulacje prawne stwarzają możliwość negocjowania umowy pomiędzy uczelnią a naukowcem i wspólnego ustalania warunków, na jakich będzie przeprowadzana komercjalizacja danego rozwiązania. Strony mogą ustalić, kto ma prawo do własności oraz na jakich warunkach będzie przebiegać dalsza praca nad wynalazkiem. Jeżeli jednak naukowiec i uczelnia nie uzgodnią tych warunków w ciągu 3 miesięcy, to wszelkie prawa majątkowe przechodzą na pracownika naukowego. Jest to ogromna zmiana ponieważ pierwszy raz w historii naukowcy będą mieli realne szanse na zyski z prowadzonych badań i współpracy z przemysłem. Z całą pewnością spowoduje to znaczący wzrost motywacji i zaangażowania w projekty współpracy badawczo-rozwojowej pomiędzy jednostkami naukowymi a przedsiębiorcami.
Uwłaszczenie naukowców, to doskonały pomysł i na pewno przysłuży się nawiązywaniu trwałej współpracy pomiędzy światem nauki i biznesu. Przedsiębiorcy oczekują z niecierpliwością na jeszcze jeden duży krok, który przybliży ich do faktycznej trwałej współpracy z jednostkami naukowymi. Chodzi o zmianę systemu oceniania jednostek naukowych przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dotychczas w każdej uczelni w Polsce obowiązuje system punktowy. System punktowy jest niezwykle istotny ponieważ decyduje on o finansowaniu danej jednostki przez Ministerstwo. Naukowcy na uczelniach najwięcej punktów otrzymują za kolejne publikacje naukowe publikując i zdobywając kolejne stopnie awansu naukowego. Niestety nie otrzymują żadnych punktów za współprace z przedsiębiorcami.
W latach 2014-2020, zgodnie z zapisami Strategii Europa 2020 oraz postawionymi przed Polską celami, badania i innowacje będą odgrywały szczególnie ważną rolę w budowaniu konkurencyjnej gospodarki europejskiej. Jego głównym założeniem jest wsparcie realizacji innowacyjnych projektów B+R, prowadzonych wspólnie przez przedsiębiorców i naukowców oraz wdrożenie wyników ich prac na rynek. A gra jest warta zachodu ponieważ dla samych przedsiębiorców przeznaczonych jest ponad 80 mld złotych do wykorzystania. Dlatego firmy zainteresowane pozyskaniem tych pieniędzy powinny już teraz rozpocząć prace nad przygotowaniem się do nowych dotacji 2014-2020.
Przeczytaj również inne artykuły tego autora:
5 dotacyjnych hitów na rok 2015
Ruszają dotacje unijne na szkolenia!
Polska Cyfrowa – dotacje na kompetencje
Jak uzyskać 80 proc. dofinansowania do innowacji?
Harmonogram dotacji unijnych na 2015 dla firm.
Inteligentne specjalizacje kluczem do dotacji.
10 dotacji na innowacje i B+R w 2015 roku.
Nowe Dotacje Regionalne 2014-2020.
10 dotacji dla firm z programu Horyzont 2020 – 77 mld EUR do „wzięcia”.
Dotacje na klastering 2014-2020.
10 Dotacji z Unii w 2014 z największą pulą pieniędzy.
Inteligentny Rozwój – nowy Program Operacyjny. Dotacje unijne 2014-2020.
Wniosek o dofinansowanie – 10 rzeczy, które musisz wiedzieć!
Protest/odwołanie po odrzuceniu wniosku dotacyjnego – 10 rzeczy, które musisz wiedzieć!
Dotacje unijne – 10 najważniejszych zmian w 2014-2020.
Dotacje de minimis na lata 2014-2020.
O Autorze:
Uzyskał tytuł inżyniera na kierunku poligrafia i papiernictwo na Wydziale Inżynierii Produkcji Politechniki Warszawskiej oraz inżyniera informatyki w Państwowej Szkole Wyższej w Białej Podlaskiej a także ukończył studia magisterskie na kierunku Zarządzanie w Przedsiębiorstwie (wg MBA) na Wydziale Zarządzania Politechniki Warszawskiej. Obecnie zajmuje stanowisko Dyrektora ds. Funduszy Europejskich w firmie ISP Sp. z o.o. (Reprograf Group). Doradza firmom w zakresie możliwości pozyskiwania środków zewnętrznych w tym dotacji unijnych oraz optymalizacji finansowej inwestycji. Przygotowywał i rozliczał projekty inwestycyjne w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych oraz Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, o łącznej wartości ponad 132 mln zł. Specjalizuje się w projektach inwestycyjnych, informatycznych oraz badawczo-rozwojowych dla branży poligraficznej i produkcji opakowań, autor artykułów, raportów i ekspertyz poświęconych tematyce funduszy unijnych. Jego zainteresowania obejmują także techniki optymalizacji produkcji, business intelligence, elektroniczną komunikację B2C/B2B oraz marketing internetowy i social media.
